Proverbs 20

1 ^aNdibei nĩ mũnyũrũrania, na njoohi nĩ mũndũ wa ngũĩ;
mũndũ ũrĩa ũhĩtithagio nĩcio ti mũũgĩ.

2 ^bMangʼũrĩ ma mũthamaki nĩ ta mũraramo wa mũrũũthi;
ũrĩa ũmũrakaragia nĩ muoyo wake ateaga.

3 ^cGwĩtheema ngũĩ kũrehagĩra mũndũ gĩtĩĩo,
no mũndũ o wothe mũkĩĩgu ahiũhaga kũũgitana.

4 ^dKĩgũũta gĩticimbaga hĩndĩ ya irĩma;
nĩ ũndũ ũcio hĩndĩ ya magetha gĩathiĩ kũmaatha gĩtirĩ kĩndũ kĩonaga.

5Muoroto wa ngoro ya mũndũ nĩ ta maaĩ ma ndia ndiku,
no mũndũ ũrĩ na ũtaũku nĩamatahaga.

6 ^eAndũ aingĩ metuaga marĩ na wendo ũtangĩthira,
no mũndũ mwĩhokeku-rĩ, nũũ ũngĩmuona?

7 ^fMũndũ mũthingu atũũraga mũtũũrĩre ũtarĩ ũcuuke;
kũrathimwo-rĩ, nĩ ciana ciake iria atigaga.

8 ^gRĩrĩa mũthamaki aikarĩra gĩtĩ gĩake kĩa ũnene atue ciira,
maitho make mathũngũrũraga ũũru wothe.

9 ^hNũũ ũngiuga atĩrĩ, “Nĩnjigĩte ngoro yakwa ĩrĩ theru;
ndĩ mũtheru, na ndirĩ na mehia”?

10 ⁱMahiga ma ratiri mataiganainie ũritũ, o na ithimi itaiganĩte:
cierĩ nĩ indo irĩ magigi harĩ Jehova.

11O na kaana kamenyekaga nĩ ũndũ wa ciĩko ciako,
gakamenyeka kana mĩtugo yako nĩ mĩtheru, na kana nĩ mĩagĩrĩru.

12Matũ marĩa maiguaga na maitho marĩa monaga-rĩ,
cierĩ nĩ Jehova waciũmbire.

13 ^jTiga kwenda toro, ndũkae gũthĩĩna;
ikaraga wĩiguĩte, na nĩũrĩrĩĩaga irio ũkahũũna.

14Mũgũri akĩgũra oigaga atĩrĩ, “Kĩndũ gĩkĩ ti kĩega, ti kĩega!”
Agacooka agathiĩ akĩĩrahaga ũrĩa oĩ kũgũra.

15Thahabu nĩ kũrĩ, o na ruru no nyingĩ,
no mĩromo ĩrĩa yaragia ũmenyo nĩ ithaga rĩa goro rĩrĩa rĩtonekaga.

16 ^kOya nguo ya mũndũ ũrĩa ũngĩrũgamĩrĩra thiirĩ wa mũndũ wa kũngĩ;
mĩige ĩrũgamĩrĩre thiirĩ ũcio wa mũndũ wa kũngĩ.

17 ^lIrio cionekete na njĩra ya kũheenania irĩ cama harĩ mũndũ,
no thuutha kanua gake kaiyũraga o mũthanga.

18 ^mMĩbango ĩgaacagĩra nĩ ũndũ wa kũhooya kĩrĩra,
ũngĩtua gũthiĩ mbaara-inĩ, heo ũtaaro.

19 ⁿMũndũ wa mũhuhu nĩoimagia ndeto cia ndundu nja,
nĩ ũndũ ũcio wĩthemage mũndũ waragia mũno.

20 ^oMũndũ angĩruma ithe kana nyina,
tawa wake ũkaahorera nduma-inĩ ĩrĩa ndumanu.

21Igai rĩrĩa rĩoneka narua kĩambĩrĩria-inĩ,
marigĩrĩrio-inĩ rĩtituĩkaga rĩa kĩrathimo.

22 ^pNdũkoige atĩrĩ, “Nĩngerĩhĩria ũũru ũyũ!”
Eterera Jehova nake nĩegũkũhonokia.

23 ^qMahiga ma ratiri mataiganainie ũritũ nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,
nacio ratiri itarĩ cia ma itimũkenagia.

24Makinya ma mũndũ matongoragio nĩ Jehova.
Mũndũ-rĩ, angĩkĩhota atĩa kũmenya njĩra yake mwene?

25 ^rNĩ mũtego harĩ mũndũ kwamũrĩra Ngai kĩndũ na ihenya,
acooke gwĩcũũrania ũhoro wa mĩĩhĩtwa yake thuutha-inĩ.

26 ^sMũthamaki mũũgĩ nĩathũngũrũraga andũ arĩa aaganu;
ageragĩria kĩgaragari gĩa gũkonyora ngano igũrũ rĩao.

27Roho wa mũndũ nĩ tawa wa Jehova,
ũthuthuuragia o nginya tũturi tũrĩa tũrĩ thĩinĩ mũno.

28Wendo na wĩhokeku nĩcigitagĩra mũthamaki;
ũtugi nĩũtũmaga gĩtĩ gĩake kĩa ũnene kĩrũme.

29 ^tHinya wa andũ ethĩ nĩguo riiri wao,
nacio mbuĩ nĩcio riiri wa arĩa akũrũ.

30Mahũũra na nguraro nĩitheragia ũũru wa mũndũ,
nacio iboko itheragia o nginya tũturi twa thĩinĩ mũno.